نحوه اجرای تاسیسات برقی ساختمان
اجرای اصولی تأسیسات برقی ساختمان یکی از مراحل کلیدی در فرآیند ساخت‌وساز است که تأثیر مستقیم بر ایمنی، کارایی و بهره‌وری ساختمان دارد. رعایت مقررات ملی ساختمان و استانداردهای بین‌المللی در نحوه اجرای تاسیسات برقی ساختمان اهمیت بالایی دارد و تمامی مراحل طراحی، تهیه مصالح، نصب و تست باید به‌صورت دقیق انجام شود. در این مقاله، جزئیات فنی و گام‌به‌گام نحوه اجرای تاسیسات برقی ساختمان شرح داده می‌شود.
اهمیت نحوه اجرای تاسیسات برقی ساختمان
تاسیسات برقی ساختمان، شبکه‌ای حیاتی است که عملکرد تجهیزات الکتریکی و تأمین انرژی را تضمین می‌کند. طراحی یا اجرای نادرست می‌تواند باعث مشکلات جدی مانند آتش‌سوزی، برق‌گرفتگی و خرابی تجهیزات شود. بنابراین، اجرای صحیح این بخش باید طبق مقررات ملی ساختمان (مبحث ۱۳) و استانداردهای بین‌المللی مانند IEC 60364 انجام گیرد.
مرحله اول: طراحی سیستم تاسیسات برقی
۱. تعیین نیازهای الکتریکی ساختمان
نخستین گام در نحوه اجرای تاسیسات برقی ساختمان، تعیین نیازهای الکتریکی است. این نیازها شامل موارد زیر می‌شود:
محاسبه توان مصرفی واحدهای مسکونی بر اساس تعداد اتاق‌ها و تجهیزات برقی.
تعیین برق موردنیاز مشاعات مانند راه‌پله، آسانسور، پارکینگ و محوطه.
پیش‌بینی امکانات اضافی مانند برق اضطراری، سیستم اعلام حریق و دوربین مداربسته.
۲. تهیه نقشه‌های طراحی
نقشه‌های طراحی باید بر اساس اصول مهندسی برق تهیه شوند و شامل موارد زیر باشند:
مسیر کابل‌کشی اصلی (رایزرها) و سیم‌کشی داخلی.
مکان نصب تابلوهای برق اصلی و فرعی.
طراحی سیستم ارتینگ و حفاظت از جان.
تقسیم‌بندی مدارهای روشنایی، پریزها و تجهیزات خاص.
۳. تقسیم‌بندی مدارها
طراحی مدارها باید به‌گونه‌ای باشد که ایمنی و کارایی سیستم تضمین شود:
مدارهای جداگانه برای روشنایی هر طبقه.
مدارهای اختصاصی برای تجهیزات پرمصرف مانند کولر، پمپ آب و آسانسور.
مدارهای پریز برای هر واحد مسکونی.
مرحله دوم: تهیه تجهیزات و مصالح استاندارد
۱. انتخاب سیم و کابل مناسب
در نحوه اجرای تأسیسات برقی ساختمان، انتخاب سیم و کابل استاندارد ضروری است. سیم‌ها باید مقاوم در برابر حرارت و رطوبت باشند و مقطع مناسب داشته باشند:
کابل‌های NYY یا NAYY برای رایزرهای اصلی.
سیم‌های افشان برای سیم‌کشی داخلی.
۲. تابلوهای برق
تابلوهای برق باید استانداردهای IP مناسب (مانند IP44 یا IP54) را داشته باشند و مجهز به تجهیزات حفاظتی مانند کلیدهای محافظ جان (RCD) و فیوزهای مینیاتوری باشند.
۳. سیستم ارتینگ و حفاظت از جان
برای تضمین ایمنی سیستم برقی، استفاده از میله‌های ارت مسی، هادی‌های مناسب و اتصال آن‌ها به تجهیزات برقی ضروری است.
مرحله سوم: نحوه اجرای تاسیسات برقی ساختمان
۱. نصب تابلو برق اصلی و کنتورها
تابلو برق اصلی باید در محل مشخصی مانند موتورخانه یا طبقه همکف نصب شود.
کنتورهای جداگانه برای هر واحد مسکونی نصب می‌شوند.
سیستم برق اصلی از این تابلو به تابلوهای واحدها و مشاعات توزیع می‌شود.
۲. اجرای کابل‌کشی اصلی (رایزر)
کابل‌های رایزر، برق را از تابلو اصلی به هر طبقه منتقل می‌کنند.
کابل‌ها باید در داخل لوله‌های برق فلزی یا پلاستیکی قرار داده شوند تا در برابر آسیب‌ها محافظت شوند.
مسیر کابل‌کشی باید طبق نقشه‌های طراحی‌شده باشد.
۳. نصب تابلوهای برق واحدها
هر واحد مسکونی به یک تابلوی برق اختصاصی نیاز دارد که در مکانی ایمن و در دسترس نصب می‌شود.
مدارهای روشنایی، پریزها و تجهیزات پرمصرف به‌صورت جداگانه به تابلو متصل می‌شوند.
۴. سیم‌کشی داخلی واحدها
سیم‌کشی داخلی بر اساس نقشه طراحی‌شده اجرا می‌شود:
استفاده از لوله‌های خرطومی برای عبور سیم‌ها.
نصب پریزها در ارتفاع ۳۰ سانتی‌متر از کف و کلیدها در ارتفاع ۱۱۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر.
۵. نصب سیستم روشنایی مشاعات و محوطه
سیستم روشنایی راه‌پله، پارکینگ و محوطه باید به‌گونه‌ای طراحی شود که علاوه بر تأمین نور کافی، مصرف انرژی را کاهش دهد:
استفاده از تایمر یا سنسورهای حرکتی برای روشنایی مشاعات.
نصب چراغ‌های اضطراری در خروجی‌ها و راه‌پله‌ها.
